Pittelo

De wijk Pittelo

Eigenlijk is Pittelo afgeleid van dezelfde naam als Peelo, namelijk Pithelo. Die naam is naderhand verbasterd tot Pedelo en later Peelo. De betekenis van Pittelo: bos in het moeras. ‘Lo’ betekent bos, ‘pith’ heeft te maken met moeras. Of de huidige woonwijk gebouwd is op de plek waar vroeger moerasbos was valt te betwijfelen. De naam is namelijk ontleend aan hetzelfde Pithelo waar Peelo zijn naam aan te danken heeft (via de verbastering Pedelo). En Pithelo komt van de ridders van Pithelo, die in de middeleeuwen grote stukken grond hadden in de buurt van de buurtschap Peelo (nog steeds te vinden rond chinees restaurant Jasmijn Garden aan de weg Peelo).

De wijk Pittelo is pas op de kaart gezet in het structuurplan voor Assen anno 1964. Daarin maakte de gemeente de toekomstplannen bekend voor een groeispurt. De stad zou moeten groeien met 12000 huizen, zodat er 75000 mensen zouden kunnen wonen.

Pittelo, 1969

De grootheidswaanzin – overigens ingegeven door het Rijk dat de industriële ontwikkeling wilde stimuleren – moest worden waargemaakt met vijf nieuwe woonwijken: Noorderpark, Pittelo, Schieven, Baggelhuizen en Peelo. Al die wijken, behalve Schieven, zijn er inmiddels. Maar die 75000 inwoners zijn er nog steeds niet.

Vorm en ligging van Pittelo werden bepaald na het verleggen van het Noord Willemskanaal in 1967 en de vaststelling van de plannen voor de Europaweg. Het westelijke gedeelte van die rondweg kwam in 1974 gereed, toen de wijk ook al bijna klaar was. De nieuwe A28 was er toen ook net twee jaar. Het recreatiegebied Pittelo moest nog een jaar of vier wachten op de aanleg.

In de wijk Pittelo staan zo’n 1200 huizen. Ze werden gebouwd tussen 1970 en 1975, afgezien van een paar plukken woningen die toegevoegd zijn pas de laatste tien jaar zijn gebouwd om het draagvlak van de voorzieningen in de wijk wat op te krikken.

De woonwijk is gebouwd op een plek die voorheen behoorde bij het Zeijerveld. Het was grotendeels veengebied dat werd afgegraven en naderhand landbouwgrond is geworden. De Asserwijk herinnert nog aan die vervening. Die wijk had een aftakking naar het gebied dat nu Pittelo heet met aan het eind Pitlo’s Kolkje. Deze draaihaven lag ongeveer waar nu de Moezelstraat de Europaweg kruist. Het zou in de oorlogsjaren vol zijn gegooid met wapentuig, maar daarvan is nooit iets gebleken.

Veel is er in de huidige woonwijk niet meer te zien van het verleden voor de bouw van de wijk. Wel staat wijkcentrum De Boerderij er nog en dat is het overblijfsel van een van de boerenbedrijven die voor de wijkaanleg het aanzien van Pittelo bepaalden. Voordat het wijkcentrum werd heette het boerderij Breemhaar.

Pittelo had de eer om gebouwd te worden volgens nieuwe stedenbouwkundige uitgangspunten. Het zou een woonwijk worden volgens geheel nieuwe opvattingen over de opbouw van wijken. Zowel aan noord- als zuidkant waren flats gepland, maar die werden geschrapt uit de plannen, omdat er een houding was ontstaan dat er binnen een goed en wervend woonklimaat geen plaats is voor hoogbouw. Naar verhouding kent Pittelo daarom veel laagbouw, ruime kavels en veel groen. In de gemeenteraad is een hele discussie gewijd aan het plan om de laagbouwgedachte toch te verlaten om de Amstelflat mogelijk te maken. Bovendien gold voor het eerst de nieuwe wet op de ruimtelijke ordening die het mogelijk maakte de bestemmingsplannen heel globaal te houden, zodat er bij de uitvoering meer ruimte was om het bouwers en architecten naar de zin te maken. Voor een deel van Pittelo is dat ook gebeurt.

De woonwijk telde weliswaar veel huurwoningen, maar inmiddels werd ook het eigen woningbezit gestimuleerd door de rijksoverheid. In Pittelo is dat te zien in het zuidelijk deel van de wijk, waar particulieren alle ruimte hadden voor woningbouw.

Uniek in Pittelo is het ruim opgezette sportpark, dat ook buiten de sportactiviteiten veel recreatiemogelijkheden biedt. Het is opgezet als ‘groene long’ voor de stad: een voortzetting van de al veel langer bestaande structuur van Assen, die als ‘stad in het groen’ zijn imago graag wilde handhaven. Het sport- en recreatiegebied voor Pittelo werd daarom ruim van opzet.

Tijdens de bouw van Pittelo is er wel het een en ander mis gegaan. Niet alleen bleek de wijk al snel te klein om een fatsoenlijk winkelcentrum te kunnen onderhouden. De belangrijkste misser was het dempen van een paar sloten met zwaar verontreinigde grond van het gasfabriekterrein aan de Witterstraat. Die verontreiniging kwam jaren later aan het licht. Na lang wachten op voldoende rijksgeld is de sanering van die vervuiling stevig ter hand genomen. Het ging om een investering van miljoenen guldens. Een deel van de betrokken huurwoningen in het ‘project Moezelstraat’ is zelfs gesloopt. Na de operatie die de wijk langdurig op de kop zette wordt sinds enige tijd hard gewerkt om de voorheen wat verpauperde wijk nieuw leven in te blazen. Grote aantallen huurwoningen werden gerenoveerd, een deel verkocht en straten en groenvoorzieningen worden heringericht.

Pittelo kwam verder in het nieuws door de mysterieuze geur die het dak van de school De Driemaster verspreidde. In de oudejaarsnacht van 2000 raakte de wijk twee bijzondere voorzieningen kwijt als gevolg van brand: de kanovereniging EDKV en het kunstenaarscollectief Het Gewest aan de Seine.

Opmerkelijke feiten waren ook de bouw van het molukse wijkcentrum Pattimura, het verdwijnen van sportpark Kievitspol (thuisbasis van voetbalclub Amboina) om er huizen te kunnen bouwen en de inrichting van een kinderboerderij bij wijkcentrum De Boerderij.